Aloysia triphylla ΛΟΥΙΖΑ ή ΛΙΠΠΙΑ

Οικογένεια: Verbenaceae

Είδος: Aloysia triphylla ή Lippia citriodora.

Περιγραφή:

Η οικογένεια Verbenaceae αποτελείται από 175 γένη και 2.300 είδη που βρίσκονται σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Ποώδεις, πολυετής (πάνω από 5 έτη) φυλλοβόλος θάμνος ύψους 1-3 m, με έντονη οσμή λεμονιού. Βλαστός χρώματος σκούρου γκρι που ξυλοποιούνται γρήγορα. Φύλλα με άρωμα λεμονιού, αντίθετα ή σε τριμερείς σπονδύλους, οδοντωτά ή έλλοβα, χρώμα πολύ ανοικτό πράσινο, σχήμα λογχοειδές, μήκος 5-7 cm,. Χρώμα άνθους λευκό, ρόδινα ή ιόχροα. Τα άνθη είναι μικρά κατά κεφάλια ή στάχυς. Κάλυκας με 2-4 οδόντες ή λωβούς, στεφάνη τετράλοβη ή δίχειλη με σωλήνα ή κυρτό. Στήμονες 4 διδύναμοι κοντότερη από την στεφάνη, ωοθήκη δίχωρη.

Κλίμα –έδαφος:

Ευδοκιμεί σε περιοχές θερμές ηλιόλουστες, ενώ σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες πεθαίνει. Απαιτούνται εδάφη ελαφρά όξινα εδάφη. Απαιτεί εδάφη πλούσια σε οργανική ουσία, καλά αποστραγγιζόμενα.

Πολλαπλασιασμός:

Μοσχεύματα: Παίρνονται μοσχεύματα αρχές Μαρτίου. Τα μοσχεύματα είναι ουσιαστικά βλαστοί πρώτου ή και δεύτερου έτους (μήκους 12-15 cm) τα οποία παίρνονται από το μητρικό φυτά. Τα μοσχεύματα βρέχονται και κατόπιν βυθίζονται σε ορμόνη ριζοβολίας (το κάτω τμήμα των κομμένων βλαστών h = 2 cm) ακολουθεί τοποθέτηση τους κατά τα δύο τρίτα σε υπόστρωμα ριζοβολίας. Συνήθως η ριοζοβολία διαρκεί 4 βδομάδες.

Αποστάσεις φύτευσης 80-100 cm μεταξύ των γραμμών και 60-70 cm μεταξύ των φυτών. Καλύτερη εποχή φύτευσης στο χωράφι μέσα Απρίλιου έως μέσα Μαΐου.

Καλλιεργητικές φροντίδες:

Καταπολέμηση ζιζανίων: Με σκαλίσματα ή εδαφοκάλυψη.

Προετοιμασία χωραφιού: Όργωμα, και μετά σβάρνισμα.

Λίπανση: Χρήση αζωτούχου λίπανσης αυξάνει την παραγωγή φύλλων.

Άρδευση: Είναι αρδευόμενη καλλιέργεια και απαιτεί 1 πότισμα ανά 10-15 μέρες. Το έδαφος πρέπει να διατηρείται υγρό.

Το φθινόπωρο κόβονται οι βλαστοί σε ύψος 10-15 cm, πάνω από το έδαφος, αφού πρώτα πέσουν τα φύλλα. Ακολουθεί κάλυψη του υπόλοιπου τμήματος του φυτού με άχυρο, έτσι να προστατευτεί από χαμηλές θερμοκρασίες.

Συλλογή – Απόδοση:

Η συλλογή γίνεται αρχές καλοκαιριού, με την έναρξη της άνθησης. Μπορεί να έχουμε και δεύτερη συγκομιδή συνήθως τέλη Αυγούστου- αρχές Σεπτεμβρίου αλλά η ποιότητα είναι υποβαθμισμένη. Στην πλήρη παραγωγή φτάνει το δεύτερο έτος. Η παραγωγή σε ξηρό βάρος μπορεί να φτάσει στα 400-500 κιλά/στρ.

Αιθέριο έλαιο:

Το αιθέριο έλαιο του παίρνεται με απόσταξη με ατμό (steam distillation). Η απόσταξη πρέπει να γίνεται άμεσα γιατί η περιεκτικότητα του σε αιθέριο έλαιο είναι πολύ χαμηλή και επομένως θέλουμε να περιορίσουμε την εξάτμηση (τα αιθέραια έλαια είναι πτητικά). Τα κύρια συστατικά του αιθερίου ελαίου είναι citral, methyl heptenone, carvone, limonene, dipentene, linalool, terpineol, borneol, nerol, geraniol, geranyl acetate κ.ά.

Ιδιότητες-χρήσεις:

Τα φύλλα και τα άνθη της λουίζας παρουσιάζουν σπασμολυτική, αντιπυρετική, διουρητική και ηρεμιστική δράση. Χρησιμοποιούνται επίσης ως αφέψημα, αλλά και σαν αρωματικός παράγοντας σε αλκοολούχα ποτά. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιεία, σαπωνοποιία κ.ά.