Salvia ssp. (Sage) Φασκόμηλο

Οικογένεια: Lamiaceae
Περιγραφή:

Είδη: Πολλά είδη Salvia έχουν καταγραφεί από τα οποία κυριότερα είναι:

Salvia officinalis: Ημιθαμνώδες πολυετές είδος (έως και 15 έτη) αυτοφυές στην Ήπειρο που το ύψος του κυμαίνεται από 30-80 cm. Τα άνθη του είναι μεγάλα 2-3 cm, ιόχρωμα σε αραιούς σπονδύλους ανά 3-6 άνθη που σχηματίζουν ένα απλό κορυφαίο βότρυ. Ανθοφορία αρχίζει από Απρίλιο και τελειώνει το πρώτο δεκαήμερο του Μαϊου.

Salvia triloba (frutocosa): (Greek sage) Αυτοφυές αειθαλής θάμνος στα νησιά του Αιγαίου και σε ξερές περιοχές της βόρειας και νότιας Ελλάδας με οσμή λεβάντας. Τα φύλλα του είναι οβάλ έως επιμήκη χρώματος γκρι-πράσινου. Άνθη μοβ προς ροζ ακόμη και άσπρα. Η διάρκεια ζωής του φτάνει τα 12 έτη. Αιθέριο έλαιο από 1,75-6%.

Salvia sclarea: Αυτοφυές αειθαλής θάμνος που απαντάται συνήθως στη Βόρεια Ελλάδα.

Salvia pomifera: Αυτοφυές Δυτική Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, νησιά Αιγαίου. Μεγάλος θάμνος έως 1μ.

Salvia vividis: Μονοετής πόα μέχρι και 600 m.

Salvia divinorum: Πολυετές ενδημικό είδος ύψους 2-3 μέτρα.

Κλίμα –έδαφος:

Για την ανάπτυξη του το φασκόμηλο απαιτεί εδάφη καλά αεριζόμενα με pH ουδέτερο έως και αλκαλικό. Σε αμμώδη εδάφη από άποψη μηχανικής σύστασης δεν καλλιεργείται συνήθως γιατί καθυστερεί η ανάπτυξή του και επιπλέον η άμμος του εδάφους προσκολλάται στα κατώτερα φύλλα των φυτών με συνέπεια να υποβαθμίζεται η ποιότητά τους.

Αναπτύσσεται ικανοποιητικά τόσο σε ψυχρές όσο και σε θερμές περιοχές. Αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι –25 0C. Ανάλογα με το είδος, η Salvia μπορεί να καλλιεργηθεί τόσο σε πεδινές όσο και σε περιοχές με υψόμετρο μέχρι 1.400 m.

Πολλαπλασιασμός:

Ανάλογα με το είδος το φασκόμηλο μπορεί να καλλιεργηθεί είτε με σπόρο είτε με παραφυάδες είτε με μοσχεύματα.

Σπόρος: Ο σπόρος κατ’ ευθείαν στο χωράφι είναι μεγάλος (40-50 γρ/στρ.). Σε γλαστράκια το πρώτο δεκαήμερο Αυγούστου 12-15 gr σπόρου και σε σπορείο 25-30 gr/σε 4-5 τμ σπορείου. Οι σπόροι πρέπει να είναι ετήσιοι.

Μοσχεύματα: Τα μοσχεύματα συλλέγονται Ιούλιο και μεταφυτεύονται στο χωράφι μέσα Οκτωβρίου. Το μήκος των μοσχευμάτων είναι 10-12 cm. Τα μοσχεύματα τοποθετούνται σε μίγμα κοπριάς άμμου 1:1 για να ριζοβολήσουν. Η ριζοβολία διαρκεί 70-75 μέρες και κατόπιν μεταφυτεύονται στο χωράφι.

Τα φυτά μεταφυτεύονται στο χωράφι με καπνοφυτευτικές μηχανές το φθινόπωρο σε αποστάσεις 0,7-0,8 m μεταξύ των γραμμών, ενώ η απόσταση μεταξύ των φυτών στην ίδια γραμμή είναι 0,4-0,5 m.

Φυτά 1700-2000 φυτά/στρ.

Καλλιεργητικές φροντίδες:

Άρδευση: Έχει χαμηλές απαιτήσεις σε νερό. Ξηρική καλλιέργεια.

Λίπανση: Το λίπασμα πρέπει να ρίχνεται σε μικρές ποσότητες ώστε να αποφευχθεί η μεγάλη ανάπτυξη των φυτών που οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας του προϊόντος. Έχει χαμηλές απαιτήσεις σε Ν, Ρ, Κ

Ζιζανιοκτονία: Μηχανικό σκαλιστήρι μεταξύ των γραμμών

Συλλογή-απόδοση:

Η συλλογή του φασκόμηλου γίνεται συνήθως στο στάδιο της πλήρους άνθησης Ιούνιο–Ιούλιο για λάδι και λίγο πριν την άνθηση για ξηρή δρόγη ξηραίνονται και αν χρησιμοποιηθούν φρέσκα κόβονται και τοποθετούνται σε ένα δοχείο πάγου μαζί με νερό και καταψύχονται. Συλλέγεται πάνω από 5 cm από το σημείο της πρώτης διακλάδωσης. Ξήρανση υπό σκιά γίνεται γρηγορότερα από άλλα είδη γιατί έχει μεγάλο φύλλο και λίγο νερό. Τον πρώτο χρόνο έχουμε μία συλλογή για τα πολυετή είδη φασκόμηλου ενώ από το δεύτερο χρόνο μπορούμε να έχουμε 2 συλλογές. Παραγωγή 700 κιλά/στρ.

Αιθέριο έλαιο:

Η περιεκτικότητα του φασκόμηλου σε αιθέριο έλαιο κυμαίνεται από 1,0-2,5% ανάλογα με το είδος, τις συνθήκες ανάπτυξης, το στάδιο συλλογής κ.ά. Το αιθέριο έλαιο παίρνεται με απόσταξη φύλλων και ανθέων. Κύρια συστατικά του αιθερίου ελαίου του φασκόμηλου είναι η είναι a-thyone, b-thuyone, 1,8-cineol (eucalyptol), campor, camphene, a-pinene, a-hamulene. Το φυτό περιέχει επίσης τριτερπινικά οξέα ουρσολικό και ολεανολικό οξύ, ετεροσίδες της λουτεολίνης και απιγενίνης, τη σαλβιγενίνη και την πικροσαλβίνη.

Ιδιότητες-χρήσεις:

Η κύρια χρήση του φασκόμηλου είναι στη βιομηχανία τροφίμων ως φυτικό αντιοξειδωτικό αλλά  και για το άρωμα. Στην αρωματοποιία, κοσμετολογία, εντομοαπωθητικό.

Στη φαρμακευτική το φυτό χρησιμοποιείται με τη μορφή εγχύματος ή αφεψήματος σαν ευστόμαχο, σε στοματοπλύματα, γαργαρισμούς, φλεγμονές του λάρυγγα και σε βρογχικούς κατάρρους. Το φασκόμηλο παρουσιάζει βλεννολυτική, αντι-μικροβιακή δράση και λόγω της καμφοράς ισορροπεί τα επίπεδα οιστρογόνου, που παρέχουν υποστήριξη κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Χρησιμοποιείται επίσης σε παθήσεις ήπατος και των νεφρών, εξωτερικά σε πληγές και έλκη και σε φλεγμονές των οφθαλμών. Το φαινολικό οξύ της σάλβιας χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για τον Staphylococcus aureus. Στην εναλλακτική ιατρική ως μυοχαλαρωτικό.Συχνά το αιθέριο έλαιο του sage συνοδεύεται με το bergamot, lavender, lemon, lemongrass, pine και rosemary έλαιο.