Οικογένεια: Lamiaceae
Είδος: Origanum majorana L.
Περιγραφή:
Η ματζουράνα Origanum majorana L. είναι αρωματική, πολυετής πόα χνουδωτή με βλαστό όρθιο, πολύκλαδο, σχεδόν λείο ύψους 20-50 cm, με φύλλα γκρι έως πράσινα μικρά, ωοειδή ή προμήκη με βραχύ μίσχο. Άνθη λευκά ή και κόκκινα, σε στάχυ ωοειδή ή σφαιρικά. Βράκτια ωοειδή- σπαθοειδή.
Κλίμα –έδαφος:
Η μαντζουράνα ευδοκιμεί σε εδάφη πλούσια που αποστραγγίζονται καλά. Προτιμά περιοχές με μάλλον ήπιο κλίμα. Παρουσιάζει μειωμένη αντοχή στο κρύο. Η φωτοπερίοδος επηρεάζει την ανάπτυξη της ταξιανθίας, των φυτών και την διαφοροποίηση της ταξιανθίας. Σε περιοχές με διάρκεια ημέρας 12-16 ώρες την περίοδο της διαφοροποίησης δημιουργεί φυτά με καλύτερο φύλλωμα. Καλύτερο pH ανάπτυξης το 6,8, αλλά αναπτύσσεται καλά και σε μεγαλύτερο pH, μπορεί να αναπτυχθεί και σε pH 4,9-8,7.
Πολλαπλασιασμός:
Α) Σπόρος:
α) σε σπορείο: Εφαρμόζεται όταν πρόκειται να γίνει η εγκατάσταση σε βαρύ χωράφι που δημιουργεί στην επιφάνεια κρούστα. Το έδαφος που θα γίνει το σπορείο πρέπει να ψιλοχωματιστεί σε βάθος 15-20 εκ. Ρίχνουμε 18-20 λίτρα τύρφη και άμμο ή περλίτη / τετραγωνικό μέτρο και σε βάθος 8-10 εκατοστά και αναμιγνύεται. Βρέχεται ελαφρά το έδαφος και ισοπεδώνεται με σανίδα. Ρίχνουμε το σπόρο καλύπτουμε με λίγη ποταμίσια άμμο το πατάμε ελαφρά με σανίδα και το βρέχουμε με νερό. Τέλος, καλύπτουμε με πλαστικό το σπορείο. Σπορείο τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου ή εαρινή σπορά (αρχές Ιουνίου).
β) Απευθείας σπορά στο χωράφι: Χρειάζεται περισσότερη ποσότητα σπόρου σε σχέση με τη σπορά σε σπορείο. Εφαρμόζεται σε εδάφη ελαφρά
Β) Παραφυάδες: Τμήματα βλαστού με ριζικό σύστημα τα οποία αφαιρούνται από το μητρικό φυτό και φυτεύονται απευθείας στο χωράφι.
Καλύτερο απόδοση έχουμε όταν υπάρχουν 8-10 φυτά/m2. Αποστάσεις φύτευσης 50-60 cm μεταξύ των γραμμών και 20 cm μεταξύ των φυτών για να είναι πιο εύκολος ο χειρισμός των ζιζανίων. Η πυκνότητα φύτευσης επηρεάζει την απόδοση της καλλιέργειας.. Η φύτευσης των σπορόφυτων ή των παραφυάδων γίνεται Οκτώβριο ή σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο Μάρτιο. Συνήθως καλό είναι να καλλιεργείται η μαντζουράνα σε χωράφια που έχει καλλιεργηθεί πρώτα πατάτες ή ψυχανθή. Καλύτερη εποχή φύτευσης στο χωράφι μετά τον Νοέμβριο.
Καλλιεργητικές φροντίδες:
Καταπολέμηση ζιζανίων: Με σκαλίσματα. Χρειάζεται περισσότερα σκαλίσματα από τη ρίγανη. Κυριότερα ζιζάνια είναι η αγριάδα, περικοκλάδα και ο βέλιουρας.
Προετοιμασία χωραφιού: Όργωμα, και μετά σβάρνισμα.
Λίπανση: Χρήση αζωτούχου λίπανσης αυξάνει την αυξάνει την παραγωγή φύλλων.
Άρδευση: Έχει περισσότερες απαιτήσεις σε νερό σε σχέση με την ρίγανη.
Εχθροί-ασθένειες: Μεγάλο πρόβλημα από Altenaria και Fussarium.
Συλλογή – Απόδοση:
Συλλογή συνήθως τέλη Ιούνιου-Αύγουστο όταν είναι σε πλήρη ανθοφορία. Η απόδοση σε ξηρό βάρος είναι περίπου 250 kg/στρ. Συλλέγεται μηχανικά με χορτοκοτικό και ξηραίνεται στη σκιά.
Αιθέριο έλαιο:
Η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο κυμαίνεται από 0,5-4%. Δύο είναι οι κύριοι χειμιότυποι του αιθερίου ελαίου μαντζουράνας: α) cis-sabinene-hydrate/ terpinen-4-ol β) carvacrol/thymol. Κύριοι παράγοντες για να έχουμε καλή ποιότητα σε έλαιο είναι: α) η απόδοση σε έλαιο να είναι μεγαλύτερη από 2%, β) κύριο συστατικό του αιθερίου ελαίου της είναι cis-sabinene-hydrate πάνω από 45%, γ) πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε terpinen-4-ol. Όταν πρόκειται για ξηρή δρόγη για να έχουμε καλή ποιότητα θα πρέπει α) η μέγιστη περιεκτικότητα σε υγρασία 14% β) το βάρος των φύλλων πρέπει να είναι μεγαλύτεορ από 95%.
Ιδιότητες-χρήσεις:
Χρησιμοποιείται για ασθένειες της καρδιάς, πυρετό (Kirtikar and Basu, 1985). Παρουσιάζει αντιβακτηριακές, αντιιοικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται επίσης, στην κοσμετολογία, στις βιομηχανίες αρωμάτων, σαν καρύκευμα, σε σούπες, στην αρτοποιία κ.ά.
