Οικογένεια: Scrophulariaceae
Είδος: Digitalis purpurea L, Digitalis lanata L
Περιγραφή:
Διετής ή πολυετής πόα, λεία χνουδωτή, βλαστός ισχυρός. Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή δέσμες, μεγάλα οδοντωτά ή πριονωτά. Άνθη μεγάλα, πορφυρά, λευκά ή κίτρινα με επιμήκης πολυάνθης βότρυς. Κάλυκας με 5 άνισους λοβούς. Στεφάνη σωληνοειδής, κωδωνοειδής που στενεύει στη βάση με 2 χείλη συνήθως δυσδιάκριτα στον άνω λωβό, και 3 άνισους λωβούς κάτω. D. purpurea είναι ένα διετές, σπάνια πολυετής πόα. Τα φύλλα είναι κατ’ εναλλαγή 10-40 cm σε μήκος και 4-15 cm πλάτος οβάλ. Τα άνθη είναι ροζ-πορφυρά με πιο σκούρα πορφυρά σημεία. D. lanata είναι ένα διετές ή πολυετής πόα. Τα φύλλα είναι κατ’ εναλλαγή 5-15 cm σε μήκος και πάνω από 4,5 cm πλάτος. Τα περίγραμμα των φύλλων γίνεται οδοντωτό προς την κορυφή. Τα άνθη είναι λευκοκιτρινωπά.
Κλίμα –έδαφος:
Αναπτύσσεται σε περιοχές με ηπειρωτικό κλίμα. Προτιμά περιοχές με σκίαση. Σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα μειώνεται η ανάπτυξη της και καθυστερεί η σύνθεση των γλυκοζιτών.
Η δακτυλίτιδα απαιτεί εδάφη καλά αποστραγγιζόμενα. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά τόσο σε όξινα όσο και σε αλκαλικά εδάφη. Καλή απόδοση σε γλυκοζίτες παρουσιάζει η D. purpurea σε όξινα εδάφη, ενώ η D. lanata σε αλκαλικά.
Πολλαπλασιασμός:
Α) Σπόρο: Σπορά απευθείας στο χωράφι ή σε σπορεία. Η σπορά μπορεί γίνεται συνήθως άνοιξη ή φθινόπωρο. Εξαιτίας του μικρού μεγέθους του σπόρου αλλά και της μη ομοιόμορφης βλάστησής του, τα φυτά είναι καλύτερα να σπέρνονται σε σπορεία και μετά να μεταφυτεύονται. Αποστάσεις μεταξύ των γραμμών 50 cm και 35 cm μεταξύ των φυτών.
Καλλιεργητικές φροντίδες:
Προετοιμασία χωραφιού: Όργωμα, και μετά σβάρνισμα.
Λίπανση: Χρήση Ν-Ρ-Κ λίπανσης έχει καταγραφή ότι μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της απόδοσης από 32-40%. Η χρήση αζωτούχου λίπανσης οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των φύλλων αλλά μειώνεται το βάρος τους. Εφαρμογή θειούχου αμμωνίας οδηγεί σε επιτάχυνση της βλαστικής ανάπτυξης των φυτών.
Άρδευση: Καλλιεργείται σε ξηρικά χωράφια.
Εχθροί-ασθένειες:
Η κυριότερη ασθένεια στη δακτυλίτιδα είναι η altenaria. Προσβάλλει τα φύλλα αρχικά δημιουργώντας καφέ στίγματα στην επιφάνεια, έπειτα καλύπτει όλη την επιφάνεια και προκαλεί καρούλιασμα του φύλλου. Οι κυριότερες προσβολές είναι από περονόσπορο, ανθράκωση, σκωρίαση.
Η κυριότερη ασθένεια στη δακτυλίτιδα είναι η altenaria. Προσβάλλει τα φύλλα αρχικά δημιουργώντας καφέ στίγματα στην επιφάνεια, έπειτα καλύπτει όλη την επιφάνεια και προκαλεί καρούλιασμα του φύλλου. Οι κυριότερες προσβολές είναι από περονόσπορο, ανθράκωση, σκωρίαση.
Συλλογή – Απόδοση:
Τον πρώτο χρόνο της εγκατάστασης της φυτείας παραμένουν τα φυτά χωρίς ανθοφόρο άξονα σε μορφή ροζέτας. Η δακτυλίτιδα καλλιεργείται για τα φύλλα της και για αυτό η συγκομιδή γίνεται τον πρώτο χρόνο. Συλλέγεται όλο το φυτό σε ύψος 10-15 cm. Η απόδοση σε φρέσκια δρόγη είναι 3.000 κιλά το στρέμμα. Ακολουθεί ξήρανση σε σκιά όπου στο τελικό προϊόν η υγρασία πρέπει να κυμαίνεται στο 8-10%. Η ξηρή δρόγη είναι 500 κιλά το στρέμμα.
Αιθέριο έλαιο:
Το κυριότερο χημικό συστατικό των φύλλων της δακτυλίτιδας είναι καρδιακοί γλυκοζίτες ή γλυκοσίτες. Υψηλή συγκέντρωση σε καρδιακούς γλυκοζίτες (1-1,4%) καταγράφεται στην D. lanata και ονομάζονται lanatosides. Οι lanatosides της δακτυλίτιδας χωρίζονται σε 5 ομάδες, A, B, C, D, και E. Επίσης υπάρχουν πολλοί σημαντικοί δευτερογενείς γλυκοζίτες με κυριότερη την ditoxin. H D. purpurea έχει μικρότερη συγκέντρωση σε γλυκοζίτες (0,2-0,45%). Η digitoxin εξακολουθεί να εξάγεται από την D. purpurea φαρμακευτικούς σκοπούς.
Ιδιότητες-χρήσεις:
Κύριο συστατικό των φύλλων της δακτυλίτιδας είναι καρδιογλυζίτες. Οι καρδιακοί γλυκοζίτες χρησιμοποιούνται για την θεραπευτική αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας και δρουν στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Η δακτυλίτιδα παρουσιάζει αθροιστική δράση γιαυτό και τα όρια μεταξύ θεραπευτικής και τοξικής δόσης είναι μικρά.
