Χαμομήλι -Matricaria chamomilla L. (Οικογένεια: Asteraceae)

Περιγραφή:

Συνώνυμο με το Chamomilla recutita L. (γερμανικό χαμομήλι), είναι ετήσια πόα προερχόμενη από την Ευρώπη, ύψους 20-100 cm. Φύλλα πτεροειδή κατ’ εναλλαγή, κεφάλαια ανθέων 1,5-2,5 cm με κίτρινα σωληνόμορφα ανθίδια σε κωνική ανθοδόχη με 12-16 λευκά γλωσσοειδή ανθίδια στην περιφέρεια.

Κλίμα –έδαφος:

Το χαμομήλι ευδοκιμεί καλύτερα σε πεδινές περιοχές με εύκρατο κλίμα σε σχέση με τις ορεινές. Παρουσιάζει αντοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Δεν αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Το χαμομήλι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους ανέμους κυρίως την περίοδο της άνθησής του, γι αυτό θεωρείται απαραίτητη η τοποθέτηση ανεμοφράκτη ώστε να μειωθεί η ένταση του ανέμου.

Τα καλύτερα εδάφη είναι τα αμμοαργιλλώδη με αρκετή οργανική ουσία. Στα αμμώδη η ανάπτυξή του περιορίζεται ενώ ακατάλληλα είναι τα βαριά εδάφη με πολύ υγρασία. Το χαμομήλι μπορεί να καλλιεργηθεί και σε ισχυρά όξινα εδάφη (pH 4,5). Καλύτερη απόδοση παρουσιάζει σε εδάφη με pH 5,5-7,6 άριστο ανάπτυξης pH θεωρείται το 7.

Πολλαπλασιασμός:

Με σπόρο που σπέρνεται στο χωράφι στα πεταχτά ή με σπαρτικές μηχανές σιταριού (οι δίσκοι δεν πρέπει να μπαίνουν στο χώμα) ή με άλλο είδος μηχανής με κατάλληλη ρύθμιση ώστε οι γραμμές να απέχουν 40-50 cm. Σπορά γίνεται από αρχές Οκτωβρίου έως τέλη Φεβρουαρίου. Για να έχουμε ομοιόμορφη σπορά ο σπόρος (350-500 gr/στρ.) ανακατεύεται με 30 κιλά στεγνή ποταμίσια άμμο.

Καλλιεργητικές φροντίδες:

Προετοιμασία χωραφιού: Πριν την εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι απαιτούνται 1-2 οργώματα και σβαρνίσματα έως ότου το χωράφι να είναι καλά ψιλοχωματισμένο. (350-500 gr/στρ.)

Άρδευση: Είναι φυτό ξηρικό αλλά η κανονική εδαφική υγρασία ευνοεί την ανάπτυξή του.

Ζιζανιοκτονία: Τα ζιζάνια καταπολεμούνται με ξεβοτανίσματα.

Λίπανση: Οι ανάγκες σε λίπανση πρέπει να προσδιοριστούν μετά από εδαφολογική ανάλυση. Αν απαιτείται λίπανση τότε το λίπασμα πρέπει να ρίχνεται σε μικρές ποσότητες ώστε να αποφευχθεί η μεγάλη ανάπτυξη των φυτών που οδηγεί σε υποβάθμιση στην ποιότητα του προϊόντος. Συνήθως χρησιμοποιείται φωσφορική αμμωνία και θειικό κάλιο. Αν η ποσότητα του αζώτου είναι υψηλή τότε δημιουργείται μεγάλος αριθμός φύλλων ιδιαίτερα ανεπτυγμένων με συνέπεια να εμποδίζεται η συλλογή αλλά και να προκαλείται πτώση του φυτού.

Συλλογή-απόδοση:

Η συλλογή γίνεται με εργαλεία (χτένες) ή μηχανές ειδικές το Μάιο. Αν τα άνθη δεν είναι καλά ανοιγμένα και συλλεχθούν τότε καταστρέφεται η ποιότητα γιατί κατά στην αποξήρανση παίρνουν σκούρο χρώμα. Η συλλογή του χαμομηλιού πρέπει να γίνεται αργά το πρωί, ώστε τα φυτά να είναι απαλλαγμένα από τη δροσιά. Απαγορεύεται η συλλογή των φυτών μετά από βροχή. Το χαμομήλι δίνει κατά μέσο όρο παραγωγή 300-400 κιλά/στρ χλωρό και φτάνει έως και 100 κιλά/στρ ξηρό.

Αιθέριο έλαιο:

Η απόδοση του αιθερίου ελαίου κυμαίνεται συνήθως από 0,2-1,9%. Περίπου 120 συστατικά έχουν αναγνωριστεί στο χαμομήλι σαν δευτερογενής μεταβολίτες όπως sesquiterpenes (α-bisabolol, chamazulene), φλαβονοειδή (apigenin, glycosides), polyacetylenes (Z-ene-nedicycloether), cumarins (umbelliferone) κ.ά.

Ιδιότητες-χρήσεις:

Χρησιμοποιείται σαν ρόφημα, στην αρωματοθεραπεία, στην κοσμετολογία κ.α. Στην φαρμακευτική χρησιμοποιείται γιατί παρουσιάζει αντιφλεγμωνώδης,  αντισπασμολυτική, αντιβακτηριακή, ηρεμιστική, αντιαλλεργική, αντιοξειδωτική,  αντιπυρετική, αντιμικροβιακή δράση.